درختان از عناصر مهم و زیبای فضای سبز هستند که نه تنها از نظر زیست محیطی و اقتصادی بلکه از نظر اجتماعی و فرهنگی نیز ارزش بالایی دارند. برای حفظ و ارتقای کیفیت فضای سبز، گاهی نیاز است که درختان را از محل فعلی خود جابجا کرده و در محل دیگری کاشته شوند. این کار می‌تواند به دلایل مختلفی انجام شود، مانند توسعه شهری، تغییر کاربری زمین، اصلاح طرح چیدمان، حفاظت از درختان با ارزش و … .

جابجایی درختان یک فرآیند پیچیده و حساس است که نیاز به دانش، تجربه و تجهیزات مناسب دارد. اگر این کار به درستی انجام نشود، ممکن است باعث آسیب دیدن یا مرگ درختان شود. بنابراین، قبل از انجام این کار باید از وضعیت سلامتی و فیزیولوژیکی درختان، شرایط خاک و آب محل کاشت فعلی و جدید، نوع و اندازه تاج و ریشه درختان، فصل مناسب برای جابجایی و روش‌های مراقبت و نگهداری از درختان جابجا شده اطمینان حاصل کرد.

در این مقاله، ما به بررسی برخی از مباحث مهم مربوط به جابجایی درختان و دستورالعمل نگهداری از درختان جابجا شده می‌پردازیم. این مباحث عبارتند از:

• روش‌های جابجایی درختان
• زمان مناسب برای جابجایی درختان
• مراحل جابجایی درختان
• مراقبت و نگهداری از درختان جابجا شده

روش‌های جابجایی درختان

برای جابجایی درختان، می‌توان از سه روش اصلی استفاده کرد که عبارتند از:

• ریشه برهنه (ریشه لخت): در این روش، درختان را با حذف خاک اطراف ریشه‌ها و بسته‌بندی آن‌ها با پارچه یا گونی جابجا می‌کنند. این روش برای درختان کوچک و متوسط مناسب است و باید در فصل‌هایی که درختان خوابیده هستند انجام شود.
• روتبال (بال ریشه): در این روش، درختان را با حفظ خاک اطراف ریشه‌ها و بسته‌بندی آن‌ها با بند یا شبکه جابجا می‌کنند. این روش برای درختان بزرگ و سنگین مناسب است و می‌تواند در هر فصلی انجام شود.
• ماشین‌آلات مخصوص انتقال درخت: در این روش، از دستگاه‌هایی مانند تری‌سپید (Tree spade) یا تری-ترنسپلنتر (Tree transplanter) استفاده می‌شود که قادر به برداشتن درختان با خاک و ریشه‌های آن‌ها و حمل آن‌ها به محل جدید هستند. این روش برای درختان بسیار بزرگ و با ارزش مناسب است و نیاز به تجهیزات و هزینه‌های زیادی دارد.

زمان مناسب برای جابجایی درختان

زمان مناسب برای جابجایی درختان بستگی به نوع و گونه درختان، شرایط آب و هوایی و روش جابجایی دارد. به طور کلی، بهترین زمان برای جابجایی درختان زمانی است که درختان در حالت خواب یا استراحت هستند و فعالیت رویشی آن‌ها کمتر است. این زمان معمولا در پاییز و زمستان رخ می‌دهد. اما برخی از درختان مانند درختان همیشه سبز یا درختان میوه‌دار ممکن است در فصل‌های دیگری قابل جابجایی باشند. برای اطمینان از زمان مناسب برای جابجایی درختان، بهتر است از مشاوره کارشناسان و متخصصان فضای سبز استفاده کرد.

مراحل جابجایی درختان

جابجایی درختان یک فرآیند چند مرحله‌ای است که شامل مراحل زیر است:

انتخاب درختان مناسب برای جابجایی: در این مرحله، باید

انتخاب درختان مناسب برای جابجایی: در این مرحله، باید درختانی را که قصد جابجایی آن‌ها را داریم، بر اساس ویژگی‌هایی مانند سن، اندازه، گونه، سلامتی، ارزش تاریخی و زیبایی‌شناسی انتخاب کنیم. همچنین باید درختان را برای جابجایی آماده کنیم. این کار شامل برش برگ‌ها و شاخه‌های اضافی، آبیاری و کوددهی مناسب، تعیین قطر و عمق حفره کاشت و … است.برداشتن درختان از محل فعلی: در این مرحله، باید با استفاده از روش مناسب جابجایی، درختان را از خاک برداریم و آن‌ها را برای حمل آماده کنیم. این کار شامل برش ریشه‌ها، بسته‌بندی ریشه‌ها و تاج درختان، بارگیری و بارگذاری درختان بر روی وسایل نقلیه و … است.حمل درختان به محل جدید: در این مرحله، باید درختان را با احتیاط و سرعت مناسب به محل جدید منتقل کنیم. این کار شامل انتخاب مسیر مناسب، توجه به شرایط جوی و راه‌ها، حفظ رطوبت و دمای مناسب برای درختان و … است.کاشت درختان در محل جدید: در این مرحله، باید درختان را در حفره‌هایی که قبلا برای آن‌ها آماده کرده‌ایم، کاشته و محکم کنیم. این کار شامل قرار دادن درختان در جهت و ارتفاع مناسب، پر کردن خاک اطراف ریشه‌ها، فشار دادن خاک برای جلوگیری از هواخوری، آبیاری و کوددهی اولیه، حمایت از تاج و شاخه‌های درختان با چوب‌ها و بند‌هایی و … است.